Là đơn vị ra đời ngay từ ngày đầu thành lập trường trong Liên khoa Mỏ - Luyện kim. Trong thời gian 1960 - 1966 thuộc Liên khoa Cơ - Luyện kim. Tháng 8/1966, Liên khoa này tách ra thành 3 khoa trong đó có Khoa Luyện kim.
Địa chỉ tại Phường Cam Giá TP. Thái Nguyên, Tỉnh Thái Nguyên. Phạm vi hoạt động sản xuất kinh doanh: Xi măng, khai thác đá, sửa chữa lắp đặt các thiết bị về luyện kim, khai khoáng, công trình điện...
Viện được thành lập theo quyết định số 209 1/QĐ-UB-VX của Chủ Tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh ngày 05/04/2000. Đào tạo nhiều ngành nghề và hợp tác đào tạo với nhiều trường đại học trên thế giới.
Là viện khoa học, công nghệ và môi trường chuyên ngành mỏ và luyện kim trực thuộc Bộ Công nghiệp, có chức năng nghiên cứu triển khai. lập quy hoạch, lập dự án đầu tư, thiết kế đề án công nghệ à thiết bị, đào tạo cán bộ, cung cấp dịch vụ khoa học- kinh tế, tư vấn...
